311. Sanat Buluşması

311. Sanat Buluşması’nda yeniden düzenlenen Türkiye’nin en önemli endüstriyel kültür miraslarından biri olan Kadıköy’deki tarihi Hasanpaşa Gazhanesi’ni ziyaret ediyoruz.
İstanbul’da ilk havagazı üretimi, 1853 senesinde Dolmabahçe Sarayı’nı aydınlatmak ve ısıtmak için kurulan Dolmabahçe Gazhanesi ile başladı. Ardından, 1887’de Avrupa yakasına havagazı temin eden Yedikule Gazhanesi kuruldu. Hasanpaşa Gazhanesi ise (Kurbağalıdere Gazhanesi ya da Kadıköy Gazhanesi) 1892’de hizmete girdi.
1891 senesinde, Kadıköy ve Üsküdar çevresini “maden kömüründen mamul gaz ile aydınlatma ve ısıtma imtiyazı”, Fransız sanayici Charles Georges’a verildi. Georges, Kadıköy Gaz Şirketi’ni kurar ve uzun yıllar işletti. Hasanpaşa Gazhanesi’nin işletme sözleşmesi 1924 yılında 50 yıllığına yenilendi.
Aynı sene, Georges hükümetle yeni bir anlaşma yaparak Kadıköy ve Üsküdar çevresine elektrik dağıtma imtiyazını da alsa da yedi yıl sonra bu imtiyaz İstanbul Elektrik Şirketi’ne devredildi. İstanbul Elektrik Şirketi, (dolayısıyla da gazhane) 1931 senesinde millileştirildi. 1945 senesinde ise İETT’ye devredildi.
İstanbul’a doğalgazın gelmesiyle birlikte işlevsiz kalan tüm gazhaneler 13 Haziran 1993’te kapandı. Hasanpaşa Gazhanesi, o tarihten sonra, İETT garajı, kömürlük ve depo olarak kullanıldı.
Osmanlı endüstriyel mirasının önemli örneklerinden biri olan Hasanpaşa Gazhanesi, 2015 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları, yeni dönemde tamamlandı.Tarihi alanda; iklim ve karikatür müzesi, bilim merkezi, sergi alanları, tiyatrolar, kütüphaneler ve sosyal alanlar yer alıyor.

#iyilikicinsanat #pasajdabiryıl #anadoludanizlenimler #atölyecer #istanbul #kadıköy #müzegazhane